صادرات گُل ؛ تجارتی مغفول در خوزستان

به گزارش بامداد زاگرس آنلاین و به نقل از  خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ؛ فعالیت خود را از شهرک صنعتی دزفول آغاز کرد .آن روزها  ، شبکه برق و زیر ساخت های آب شهرک صنعتی تکمیل نشده بود .صادرات گُل ؛ تجارتی مغفول در خوزستان او مجبور بود صبح زود بشکه های آب را به شهرک ببرد  و به وسیله موتور برق ، ساخت گلخانه را پیش ببرد .قصد داشت در بستر غیر خاکی ( هیدروپونیک ) گل رُز هلندی و رُز مینیاتوری پرورش دهد .

اگر چه اطرافیانش سعی داشتند او را از این کار منصرف کنند ، پرورش گل در سرزمین داغ خوزستان برایشان دور از ذهن بود دائم به او گوشزد می کردند ؛  پرورش  گُل در خوزستان سودآور نیست .

اما آقای زیبایی  جوانب کار را سنجیده  و تصمیمش را گرفته بود .

او با هر سختی که بود گلخانه را تکمیل کرد و مشغول پرورش گل رُز به روش صنعتی شد .

تلاش‌های آقای زیبایی بالاخره ثمر داد و گل‌های رُز شکفتند ؛ اشتیاقی وصف ناشدنی ، هنگام اولین برداشت ، وجودش را فرا گرفته بود ، احساس خود باوری که هیچ گاه از ذهن و خاطر او پاک نمی‌شود.

حالا پس از گذشت ۵ سال او قصد دارد در اردیبهشت ماه سال آینده دومین سالن گلخانه خود در مساحت ۶ هزار متر به بهره برداری برساند.
با تکمیل سالن دوم گلخانه، به طور مستقیم برای ۲۲ نفرنیز اشتغال ایجاد خواهد شد.

لزوم گذر از شیوه سنتی و جایگزینی روش صنعتی

این پرورش دهنده گل ، درباره مزایای کشت مدرن گلخانه ای در مقایسه با روش سنتی گفت : افزایش بهره وری ، کنترل مصرف کود و سموم و .. کاهش هشتاد درصدی مصرف آب و کاهش آلودگی آبهای زیر زمینی مهمترین مزایای کشت گلخانه ای است .صادرات گُل ؛ تجارتی مغفول در خوزستان

در گلخانه‌های سنتی که با چوب و پلاستیک ساخته می شود امکان پرورش گل در خارج از فصل وجود ندارد و مصرف آب به شکل قابل ملاحظه ای افزایش می‌یابد .

او توضیح داد : در کشت گل به روش گلخانه ای مدرن، می توان بر شرایط نامساعد جوی فائق آمد و شرایط محیطی از جمله نور، دما ،  رطوبت  و ترکیب هوا را کنترل کرد.

فقدان پایانه صادراتی گل ؛ مهمترین مانع توسعه صنعتی گل

این تولید کننده گُل ، هزینه های بالای سرمایه گذاری برای احداث گلخانه مدرن و فقدان پایانه فروش گل را ازمهمترین موانع توسعه صنعتی گل در استان دانست .

زیبایی گفت : تکمیل نشدن پایانه فروش گل دزفول باعث شده ، تولید کنندگان ، گل های برداشت شده را به قیمت پائین تر به استان های همجوار ارسال کنند ؛ در صورتی که اگر این پایانه تکمیل شده بود این امکان فراهم می شد که گل ها با وسایل نقلیه سردخانه دار و با قیمت مناسب به سراسر کشور و حتی خارج از کشور ارسال شود 

وی خاطر نشان کرد : فقدان پایانه صادرات گل و گیاه باعث شده ، ضایعات گُل به شکل چشمگیری افزایش پیدا کند .

این پرورش دهنده گل رز ، افزود : هم اکنون گل های شاخه بریده برداشت شده به تهران ارسال می شود و با واسطه گری و دلالی به فروش می رسد و گلکار سود چندانی نمی برد .

این تولید کننده گل  گفت : در ادامه از موانع دیگری گفت که روند توسعه کارش را کند کرده است : اختصاص پیدا نکردن سهمیه عادلانه سوخت گازوئیل ، در اختیار قرار ندادن زمین های راکد دولتی برای توسعه کشت های گلخانه ای ، هزینه بالای بیمه کارگران برای کارفرما  و بالا بودن هزینه های تولید ،  از دیگر موانع توسعه این کسب و کار است .

جایگاه سوم خوزستان در تولید گل کشور

خوزستان ، یکی از چهار منطقه عمده تولید گل و گیاه کشور است .شرایط مناسب آب و خاک در شمال خوزستان ، تنوع اقلیمی ، تولید زودرس با حداقل مصرف انرژی و وجود نیروی کار ارزان ، ظرفیت مناسبی را برای تولید گل در استان ایجاد کرده است .

استان خوزستان ، با مجموع سطح زیر کشت ۴۶۴.۵ هکتار گیاهان زینتی جایگاه سوم تولید گل کشور را داراست ، تولیداتی که نقش مهمی در تامین نیاز بازار داخلی دارد .

تجارتی  پرسود اما مغفول

بیش از ۹۰ درصد گل‌های تولیدی استان خوزستان به تهران ارسال می‌گردد و حدود ۱۰ درصد از گل‌های مرغرب و درجه ۱ به سایر کشور‌ها صادر می‌شود.صادرات گُل ؛ تجارتی مغفول در خوزستان

در جستجوی  پاسخ  این سوال بودم ، که چرا سهم خوزستان از صادرات گل ناچیز است ؟ برای پاسخ به این سوال در قدم اول متوجه شدم این عدم توازن بین تولید و صادرات در آمار تولید گل در سراسر کشور نیز مشهود است .

ایران رتبه ۱۷ تولید گل‌های زینتی جهان را دارست ، اما در حوزه صادرات جایگاه ۸۰ تا ۹۰ دنیا را به خود اختصاص داده است که این تفاوت در میزان تولید و ضریب صادرات به روشنی بیانگر کاستی هایی در این حوزه است .

میزان ضایعات کنونی گل در ایران ، به دلیل نبود بازار‌های صادراتی مناسب بین ۴۰ تا ۶۰ درصد است و در حالی که در کشور‌های اروپایی این رقم بسیار پائین است.

با وجود کیفیت گل‌های تولیدی کشور اما سهم ناچیز صادرات کشور ، توازن تولید و فروش را بر هم زده و کشور ترکیه ، خلأ صادرات ایران را برای کشورهای عربی پرکرده است.

صادرات گل خوزستان ؛ فرصتی برای ارزآوری

استان خوزستان با وجود جایگاه مهمی که در تولید گل و گیاه کشور دارد، اما هنوز برای عرضه محصولات خود به بازار از روش‌های سنتی استفاده می‌کند 
پایانه صادراتی گل و گیاه دزفول از سال ۸۲ کلید خورد، اما متاسفانه به علت‌های مختلف هنوز این طرح به بهره برداری نرسیده است.

اگر این پایانه صادراتی گل به بهره برداری رسیده بود و شرایط عرضه گل به بازار فراهم می‌شد، محصولات تولیدی به موقع وارد بازار می‌شدند و ضمن حفظ کیفیت محصول ، جایگاه استان در تولید و صادرات ارتقا می‌یافت.

بازار بزرگ منطقه شامل کشور‌های روسیه ، عراق ، کشور‌های حوزه اوراسیا و کشور‌های حاشیه خلیج فارس همگی وارد کنندهِ گل هستند که با در اختیار قرار گرفتن ۱۰ درصد از این بازار می‌توان درآمد‌های میلیارد دلاری کسب کرد.

با ایجاد پایانه صادراتی گل و گیاه و تسریع در فرایند صادرات محصول و بسته بندی گل با استانداردهای جهانی می توان تکه های پازل ارزآوری و تکیه بر اقتصاد غیر نفتی را تکمیل کرد .

سرعت بخشی به توسعه صنعتی پرورش گل با ارائه تسهیلات کم بهره

مهرداد فیروزبخت ، دیگر تولید کننده گل استان خوزستان، تجربه کشت گُل به هر دو روش سنتی و گلخانه‌ای را دارد.
او که خود دانش آموخته علوم گیاهی است ۲۰ سالی می‌شود که به کشت گل‌هایی مانند اطلسی، شمعدانی، و ... در فضای باز و پرورش گل رز در محیط گلخانه مشغول است.

فیروزبخت گفت : زمانی که ما از تولیدات گلخانه ای صحبت به میان می آوریم اولین چیزی که باید مد نظرمان باشد ، استفاده از نیروهای متخصص و کارآزموده است تا از بازگشت سرمایه مطمئن باشیم.

فیروز بخت در ادامه بیان داشت : متاسفانه در سال های گذشته با در اختیار قرار دادن تسهیلات به تازه فارغ التحصیلانی که از بازار شناختی نداشتند  ، شاهد به وجود آمدن بدهکارانی بودیم که در جوانی سرمایه خود را از دست دادند .

وی گفت : بعد از تربیت نیروی کارآزموده نوبت به ارائه تسهیلات با بهره های بانکی پایین و تنفسهای طولانی است که درحال حاضر بهره های بانکی برای تولید کننده منصفانه نیست .

وی افزود : تشکیل تعاونی تولید کنندگان گل وارائه تسهیلات بدون بهره یا با سودهای بسیار پایین می تواند به شکوفایی این صنعت کمک کند .

فیروزبخت عامل مهم دیگر تسهیل کننده ی روند تولید را کوتاه کردن زمان استعلامات اداری و کاغذ بازی های مرسوم دانست و گفت : تعامل و همکاری ادارات مختلف تنها راه برون رفت از کاغذ بازی های فرسایشی است و روند ارائه و اجرای طرح ها را تسریع می بخشد .صادرات گُل ؛ تجارتی مغفول در خوزستان
وی تاکید داشت : اداره جهاد کشاورزی می تواند نقش مهمی در تسریع روند اجرای طرح ها بازی کند تا تولید کننده با وجود سختی های تولید رغبت به ادامه کار داشته باشد .

وی با اشاره به ظرفیت شهرهایی همچون دزفول و بهبهان در تولید گل های شاخه بریده ، گفت : با استفاده از موقعیت جغرافیایی خوزستان و با برنامه ریزی صحیح و علمی می توان ، زمینه صادرات گل به کشورهای دیگر را فراهم ساخت .

وی خاطر نشان کرد : صادرات گل تجارتی پر سود است و تولید کننده های استان می توانند با کمترین هزینه در مقایسه با کشورهایی مانند ترکیه ، بهترین محصولات را تولید کنند .

فیروز بخت افزود  : با رعایت الزامات صادرات می توان از اتلاف سرمایه آبی و انسانی کشور ممانعت کرد و به جای نگاه به بشکه های نفت با تولید و صادرات گل ، کسب درآمد نمود .

ارسال ۹۰ درصد گل های تولیدی خوزستان به تهران

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان اذعان داشت : تا پایان فصل برداشت ۱۸۱ میلیون  انواع گل های شاخه بریده ، ۱۶ میلیون اصله درخت و درختچه زینتی ، ۴ میلیون گیاه آپارتمانی گلدار ، ۱۲ میلیون گیاه آپارتمانی برگ زینتی و ۱۷.۷ میلیون عدد نشاء گیاهان فصلی و نشایی در استان خوزستان تولید می‌گردد.

تورج نوروزی در ادامه آماری از  جایگاه استان خوزستان از نظرسطح زیر کشت و میزان تولید گل رز ، مریم و نرگس در کشور ارائه نمود :

رتبه اول سطح زیر کشت و میزان تولید گل مریم
رتبه اول سطح زیر کشت گل رز و رتبه دوم میزان تولید گل رز
رتبه دوم سطح زیر کشت گل نرگس ورتبه سوم میزان تولید گل نرگس در کشور

وی درباره انواع گل‌های تولیدی استان توضیح داد : ۱۰ نوع گل شاخه بریده، ۱۲ نوع گیاهان فصلی و نشایی ، ۸ نوع درخت و درختچه زینتی ۱۵ نوع گیاهان آپارتمانی و ۳ نوع پیاز گل تولید می‌شود.

به گفته وی خوزستان با سطح زیر کشت ۳۶۵ هکتار رتبه چهارم کشت گل‌های زینتی در فضای آزاد را در کشور دارد و ۹۹.۵ هکتار از سطح زیر کشت گل استان در گلخانه‌های مدرن تولید می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: بیش از ۹۰ درصد گل‌های تولیدی استان خوزستان به تهران ارسال می‌گردد و حدود ۱۰ درصد از گل‌های مرغرب و درجه ۱ به سایر کشور‌ها صادر می‌شود.
نوروزی درباره اقدامات جهاد برای توسعه کشت گلخانه‌ای مدرن اظهار داشت : سازمان جهاد کشاورزی از تمامی ظرفیت‌ها برای توسعه کشت گلخانه‌ای بهره برده است ، بر اساس هدف گذاری مصوب شده درسال جاری ، توسعه ۵۰ هکتار تحقق پیدا کرده که در گزارش ۱۱ ماه به ثبت رسیده است 

وی درباره میزان تسهیلات جهاد برای تبدیل گلخانه های چوبی (سنتی) به گلخانه های مدرن گفت : در حال حاضر تسهیلات تنها به گلخانه های مدرن تعلق می‌گیرد و با توجه به ضریب بهره وری بسیار بالا نسبت به گلخانه های چوبی و سنتی ، مجریان گلخانه برای رقابت سالم با سایر گلخانه داران ، ملزم به استفاده از تکنولوژی های روز و کنترل محیط گلخانه‌ای هستند .

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان در پاسخ به چرایی تاخیر در راه اندازی پایانه های گل و گیاه دزفول گفت : متولی ایجاد پایانه صادراتی گل و گیاه ، سازمان صنعت معدن و تجارت استان است .

نوروزی درباره صنایع تبدیلی و تکمیلی صنعت گل گفت : در حال حاضر با ایجاد یک واحد تبدیلی اسانس و عطر گل نرگس در شهرستان بهبهان موافقت گردید و هنوز به بهره برداری نرسیده است .

وی از سرمایه گذاران  خواست که برای احداث صنایع تبدیلی اهتمام داشته باشند .

راهکارهای پیشنهادی در راستای رونق صادرات گل در خوزستان

آموزش کشاورزان و گلخانه داران با شیوه های نوین پرورش گل
گذر از شیوه های سنتی تولید گل و احداث گلخانه های مدرن جهت افزایش بهره وری و فائق آمدن بر شرایط محیطی
افزایش سطح زیر کشت و تناژ تولید در کنار بهبود کیفیت تولید گل
ارائه تسهیلات کم بهره به تولید کنندگان و سهولت در کسب مجوزهای لازم و فرایندهای اداری
تامین نهاده های مورد نیاز تولید کنندگان در زمان مناسب
نظم دهی و بسته بندی تولیدات بر اساس کیفیت و اندازه
مطالعه و بررسی سلیقه مشتریان خارجی درباره نوع محصول ، نحوه بسته بندی و قیمت محصول های مشابه خارجی و سیاست گذاری کلان  نوع کشت ، میزان تولید و نحوه بسته بندی براساس این مطالعات
ایجاد پایانه صادراتی گل و گیاه و مجهز شدن پایانه به وسایل حمل و نقل سردخانه دار
شناسایی بازارهای هدف و رایزنی های بین المللی برای رونق صادرات
ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیل چرخه ارزش آفرین (تهیه مواد با ارزش افزوده بالا جهت کاربرد درصنایع عطر و داروسازی)

نویسنده : زهرا کیانی