آنچه برای سلامت "قلب" باید بدانید

دکتر زهرا عفراوی با اشاره به ۲۹ سپتامبر (۷ مهرماه) روز جهانی قلب اظهار کرد: بیماری‌های قلبی عروقی، سالانه موجب مرگ بیش از ۲۰.۵ میلیون نفر در جهان می‌شوند اما طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، ۸۰ درصد از حملات قلبی و سکته‌ها قابل پیشگیری هستند.

وی افزود: عوامل خطر زیادی در ارتباط با بیماری قلبی و سکته مغزی وجود دارد. برخی از عوامل خطر مانند سابقه خانوادگی را نمی‌توان اصلاح کرد در حالی که برخی دیگر مانند فشار خون بالا را می‌توان از طریق مداخلات سبک زندگی و درمان اصلاح کرد.

عفراوی گفت: میلیون‌ها نفر در سراسر جهان برای کنترل عوامل خطری که منجر به بیماری‌های قلبی عروقی می‌شوند مبارزه می‌کنند در حالی که بسیاری از افرادی که در معرض خطر بالایی هستند، از این عوامل بی‌اطلاع هستند.

عوامل خطر رفتاری بیماری‌های قلبی و سکته مغزی

وی بیان کرد: مهم‌ترین عوامل خطر رفتاری بیماری قلبی و سکته مغزی، رژیم غذایی ناسالم، کم تحرکی، مصرف دخانیات و مصرف مضر الکل است. این رفتارها می‌تواند منجر به افزایش فشار خون، دیابت، کلسترول بالا، اضافه وزن و چاقی شود که به نوبه خود این بیماری‌ها در ارزیابی سطح خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی در فرد محاسبه می‌شوند.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه رژیم غذایی نامناسب عامل اصلی چاقی، دیابت و بیماری قلبی عروقی است، گفت: تخمین زده می‌شود در سراسر جهان ۳ میلیارد نفر به غذای ایمن، مغذی و کافی دسترسی ندارند. در ۵۰ سال گذشته، افزایش دسترسی به غذاهای فرآوری شده، شهرنشینی سریع و تغییر سبک زندگی منجر به تغییر ناسالم در الگوهای غذایی شده است.

رژیم غذایی سالم برای سلامت قلب

وی افزود: یک رژیم غذایی سالم باید شامل طیف گسترده‌ای از غذاهای فرآوری نشده و تازه باشد. در این خصوص مصرف میوه و سبزی فراوان به میزان حداقل پنج وعده در روز، غلات کامل، آجیل و غذاهای کم چرب و خودداری از مصرف روغن‌های اشباع شده، قند و نمک توصیه می‌شود.

عفراوی گفت: مردم حتما باید مراقب غذاهای فرآوری شده باشند زیرا این غذاها اغلب حاوی مقادیر زیادی نمک هستند.

نقش فعالیت فیزیکی در کاهش بیماری‌های قلبی

وی عنوان کرد: ورزش باید به بخش منظمی از زندگی انسان تبدیل شود. مثلا باید به جای آسانسور از پله‌ها استفاده کرد یا چند ایستگاه زودتر از اتوبوس پیاده شد و بقیه راه را پیاده‌روی کرد.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: فعالیت فیزیکی یک راه عالی برای کاهش استرس و کنترل وزن است که هر دو از عوامل خطر بیماری قلبی عروقی هستند. تنها ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط در پنج روز در هفته، برای بهبود و حفظ سلامتی لازم است.

وی بیان کرد: بزرگسالان یعنی افراد ۱۸ تا ۶۵ سال و سالمندان یعنی افراد بالای ۶۵ سال باید حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط یا حداقل ۷۵ دقیقه فعالیت بدنی با شدت بالا در هفته انجام دهند. کودکان و نوجوانان هم باید روزانه حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط تا شدید انجام دهند.

 دخانیات و الکل، عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی

عفراوی افزود: سالانه ۳ میلیون نفر در جهان به دلیل بیماری قلبی ناشی از مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود دست‌دوم (دود ناشی از دخانیات) جان خود را از دست می‌دهند. همه اشکال تنباکو مضر هستند و هیچ سطح امنی در قرار گرفتن در معرض تنباکو وجود ندارد.

وی بیان کرد: تنباکو دومین عامل خطر رفتاری اصلی مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی عروقی است. اگر مصرف دخانیات و سیگار ترک شود، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب در طول یک سال به نصف کاهش می‌یابد و به مرور زمان به سطح طبیعی باز می‌گردد.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: اجتناب از محیط‌های پر از دود و قرار نگرفتن در معرض دود دست‌دوم، به طور قابل توجهی خطر حمله قلبی را کاهش می‌دهد.

وی افزود: باید از مصرف الکل خودداری شود زیرا هیچ سطح ایمنی برای نوشیدن الکل وجود ندارد در حالی که نوشیدن کمتر ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهد. شواهد نشان می‌دهد که وضعیت ایده‌آل برای سلامتی این است که اصلا الکل نوشیده نشود.

لزوم کنترل فشار خون، کلسترول و قند خون

عفراوی عنوان کرد: چک کردن فشار خون، سطح کلسترول و سطح قند خون به طور منظم برای کمک به تعیین و کنترل خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی مهم است.

وی بیان کرد: فشار خون بالا یکی از بزرگترین دلایل حمله قلبی و سکته است. فشار خون بالا معمولاً هیچ علامتی ندارد بنابراین مهم است که به طور منظم آن را بررسی کرد و در صورت نیاز، اقدامات لازم را برای کاهش آن انجام داد که ممکن است شامل تغییرات رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و دارو باشد.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: کلسترول خون بالا سالانه موجب مرگ ۴.۴ میلیون نفر در جهان می‌شود. کلسترول بالا یکی از عوامل خطر اصلی قابل کنترل برای بیماری‌های قلبی، حمله قلبی و سکته است. ۲۴ درصد از مرگ و میرهای مرتبط با بیماری قلبی عروقی مربوط به کلسترول LDL بالا است.

وی افزود: کلسترول خون به طور معمول از طریق یک رژیم غذایی سالم و در صورت لزوم با داروهای مناسب، قابل کنترل است.

عفراوی گفت: قند خون بالا یا هیپرگلیسمی نیز یک مشکل رایج برای افراد مبتلا به دیابت است. سطوح بالاتر قند خون خطر حملات قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.

نقش آلودگی هوا در بیماری‌های قلبی عروقی

وی افزود: آلودگی هوا بزرگترین خطر سلامت زیست محیطی در جهان است. سالانه ۷ میلیون نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و عامل ۲۵ درصد از کل مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی است.

کارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای غیر واگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی که از حمل و نقل پاک‌تر، خانه‌های با انرژی کارآمد، تولید برق، مقررات صنعت، دسترسی به سوخت و فناوری‌های پاک و مدیریت بهتر زباله‌های شهری حمایت می‌کنند، می‌توانند به طور موثر منابع کلیدی آلودگی هوا را کاهش دهند.