وقتی بودجه با اولویت‌های بومی نمی‌خواند
او ادامه داد: برگزاری یک جشنواره بین‌المللی با چنین وسعتی، نیازمند بودجه‌ای چشم‌گیر است؛ دعوت از داوران خارجی، چاپ و انتشار کاتالوگ و اقلام تبلیغاتی، برپایی نمایشگاه‌ها و رویدادهای جانبی، تامین اقامت و حمل‌ونقل مهمانان، تولید محتوای رسانه‌ای و... اگرچه جزئیات هزینه‌کرد این بودجه منتشر نشده است ولی با نگاه به تجربه برگزاری دوره‌های پیشین در شیراز، قزوین و همدان می‌توان به‌راحتی دریافت که این هزینه از سطح اعتبارات معمول استانی فراتر می‌رود.
این هنرمند بیان کرد: پرسش کلیدی این‌جاست در شرایطی که در شهرهایی مانند شوش، دزفول، اهواز و آبادان ده‌ها بنای تاریخی ثبت‌شده نیازمند مرمت فوری‌اند و ثبت آثار جدید به دلیل کمبود منابع انسانی و مالی عملا متوقف شده(براساس گزارش‌های رسمی منتشرشده در سایت وزارت میراث و اظهارات متعدد مدیران استانی) آیا تخصیص چنین بودجه‌ای به یک جشنواره چندروزه، اولویتی عقلانی و توسعه‌محور است؟
غیبت چهره‌های فرهنگی و پژوهشی خوزستان در سیاستگذاری
او افزود: با نگاهی به ترکیب شورای سیاستگذاری این جشنواره، نکته‌ای عجیب جلب توجه می‌کند؛ به‌جز استاندار و مدیرکل میراث فرهنگی استان تمامی اعضای این شورا از چهره‌های خارج از خوزستان هستند. از فعالان فرهنگی و هنری استان، پژوهشگران بومی، استادان دانشگاه، انجمن‌های مستقل و نهادهای مدنی و هیچ نماینده‌ای در این جمع دیده نمی‌شود. این در حالی است که در اسناد بالادستی وزارت میراث فرهنگی (از جمله در بخش اصول راهبردی سند توسعه مشارکت مردمی) به صراحت تاکید شده است که «مشارکت جوامع محلی، کنشگران بومی و نهادهای استانی در مدیریت میراث» باید به عنوان یک اصل بنیادین رعایت شود. نتیجه این روند، تصمیماتی است که از بیرون بر خوزستان تحمیل می‌شود، نه از درون.
هنرمندان محلی؛ فقط تماشاگر یا بخشی از فرآیند؟
محمدی عنوان کرد: از نظر بسیاری از فعالان فرهنگی استان، خوزستان در حوزه سینما، موسیقی، هنرهای نمایشی، عکاسی مستند، فیلم کوتاه، پژوهش‌های میراثی و روایت‌سازی، ظرفیت‌های چشمگیری دارد. با این حال، جای خالی این چهره‌ها نه تنها در سطح سیاستگذاری بلکه در بدنه اجرایی جشنواره نیز مشهود است. چنین نادیده‌گرفتنی صرفا یک خطای انتخاباتی نیست، بلکه نشانه‌ای از نوعی نگاه مصرفی به استان است؛ جایی که بستر برگزاری فراهم می‌شود، اما در طراحی و اجرا جایی در معادله ندارد. در تجربه دوره‌های پیشین این جشنواره در سایر استان‌ها نیز بارها شاهد این بوده‌ایم که پس از چند روز نمایش و اختتامیه نه اثری از آثار برگزیده در جریان توسعه محلی باقی مانده، نه ارتباط مؤثری میان هنرمندان بومی و شبکه‌های تخصصی ملی و بین‌المللی شکل گرفته است.
خروجی‌های گذشته؛ پرسش‌های بی‌پاسخ
او گفت: تا امروز هیچ ارزیابی مستقل یا مستندی از آثار بلندمدت این جشنواره بر توسعه پایدار در حوزه میراث فرهنگی استان‌های میزبان منتشر نشده است. نه مشخص است که آثار هنری گردآوری‌شده در دوره‌های قبل چه سرنوشتی یافته‌اند، نه داده‌های آماری شفافی درباره میزان مشارکت جوامع محلی یا تاثیر این جشنواره بر وضعیت حفاظت از میراث ارایه شده است. بیشتر آنچه در رسانه‌ها دیده‌ایم، گزارش‌های توصیفی و خبری است نه تحلیلی و نتیجه‌محور.
به‌جای نمایش نهاد بسازیم
این عکاس ادامه داد: آنچه امروز خوزستان بیش از هر چیز به آن نیاز دارد، زیرساخت پایدار برای مستندسازی و نگهداری میراث فرهنگی است نه صرفا رویدادهای پرهزینه و موقتی. اگر قرار است بودجه‌های هنگفت صرف جشنواره‌هایی با رویکرد میراثی شود بخشی از آن باید به ایجاد یک مرکز تخصصی برای آرشیو و مستندسازی میراث خوزستان اختصاص یابد؛ مرکزی که به‌صورت منسجم، اسناد دیداری، شنیداری، مکتوب و دیجیتال مرتبط با آثار تاریخی، فرهنگی و زیستی استان را گردآوری، نگهداری، طبقه‌بندی و در دسترس پژوهشگران و فعالان قرار دهد.
او خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، آموزش نیروهای محلی در حوزه‌هایی مانند مستندسازی تصویری، مرمت اضطراری، تحلیل معماری، نقشه‌برداری و ثبت ملی آثار نه‌تنها گامی در راستای توانمندسازی جوانان استان است، بلکه باعث کاهش وابستگی به نیروهای غیربومی و تقویت مشارکت بومی در فرآیند حفاظت از میراث خواهد شد. این آموزش‌ها می‌توانند به‌صورت کارگاه‌های تخصصی و پروژه‌محور و با همکاری دانشگاه‌ها و نهادهای فرهنگی مستقل برگزار شوند.
محمدی افزود: علاوه بر این نیز آثاری که در قالب جشنواره در بخش‌هایی چون فیلم، موسیقی، عکس و میراث دیجیتال تولید یا گردآوری می‌شوند نباید پس از نمایش فراموش شوند. این تولیدات می‌توانند به عنوان منابع ارزشمند برای آموزش، پژوهش، مستندسازی بومی و حتی توسعه گردشگری فرهنگی مورد استفاده قرار گیرند مشروط بر آن‌که در یک بایگانی استاندارد و دسترس‌پذیر نگهداری شوند. در غیر این‌صورت، این آثار به جای آن‌که پشتوانه فرهنگی خوزستان شوند به بخشی از مصرف سریع و فراموش‌شونده رویدادها تبدیل خواهند شد. اگر چنین برنامه‌ای برای بهره‌برداری بلندمدت از بودجه‌های فرهنگی در استان وجود ندارد، مسئولیت آن فقط متوجه برگزارکنندگان نیست بلکه متوجه کل سازوکار سیاستگذاری فرهنگی در کشور است.
نظرتان را درباره این مطلب بنویسید !
ارسال دیدگاه