نوروز ،جشنی ایرانی با گستره ای جهانی

 جشن نوروز ،سر آغاز سال نو و همزمان با رستاخیز زمین در اول بهار پیشینه ای به قدمت ایران باستان دارد 

جمشید پادشاه پیشدادی ایران زمین بنیان‌گذار این جشن باستانی است جشنی ۳۰۰۰ ساله که امروزه نه‌تنها جشن ملی همه ایرانیان است بلکه ۳۰۰ میلیون در جهان آن را جشن می گیرند 

 

جغرافیای جشن نوروزی در کشورهایی چون عراق ،هند ،افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، آذربایجان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، آلبانی، ترکیه ،ترکمنستان ،سوریه ،گرجستان، پاکستان و مقدونیه شمالی است 

 

 در اوستا آمده که فروهرهای( ارواح )درگذشتگان پاک،  در روز فروردینگان ( جشن فرود آمدن فروهرها) پنج روز آخر سال و پنج روز اول سال نو برای طلب خیر و رحمت اقوام و بازماندگان خود به زمین می آیند و فلسفه خانه تکانی و تمیز نمودن منازل برای آمادگی پذیرایی از آنان مرسوم شد و طبق باور ایرانیان باستان ورود آنان در خانه های تمیز باعث طلب خیر و برکت در سال نو می شود و گرامی داشت این فریضه (علفه )در روز  پنجشنبه آخر سال نیز برای خشنودی آنان است

 در اوستا آمده  روان بهشتیان در این روز به گیهان آیند و همچنین روان دوزخیان که به گیهان آگاهی ندارند نیز به حکم دادار  همراه بهشتیان به گیهان آیند و هر یک به (میهن) خانه خویش فرود می آیند ورامشی کنند چنانچه کسی به سفر رود و دیر زمانی بعد بازگردد وبا  فرزندان  و خویشان خود  خوشی گذراند و پس از موعد باز گردند تا فروردینگان سال دیگر 

 

 

 

درخشان ترین جشن‌ها در ۵ روز اول فروردین (هرمزد  روز )که جشنی همگانی  بود برگزار می‌شد که جشن عامه نامیده می‌شد و در روز ششم فروردین (خرداد روز) نوروز به گونه درباری  بپا می شد که نوروز بزرگ نامیده می شد که تا روز ۱۳ فروردین ادامه داشت

 در شاهنامه حکیم فردوسی آمده جمشید چهارمین پادشاه پیشدادی در حال گذشتن از آذربایجان بر تختی مرصع و جواهر نشان می‌نشیند و تاجی پر  زرق و برق در بلندای مشرق  بر سر می‌نهد که با تابش خورشید در اعتدال بهاری به تاج جمشید و انعکاس نور ابهتی  بیش به جمشید میدهد که عامه مردم به حیرت می آیند و شادمان می شوند، پس آن روز را که برابر با ۵ فروردین بود نوروز می‌نامند

جشنی که هر ساله با افروختن آتش در سه شنبه آخر سال با نام چهارشنبه سوری آغاز و در ۱۳ فروردین به پایان می رسد 

 

چو خورشید تابان میان هوا

 

نشسته بر او شاه فرمانروا

 

جهان انجمن شد بر تخت اوی

 

شگفتی  فرو مانده از بخت اوی

 

به جمشید بر گوهر افشاندند

 

مر آن روز را روز نو خواندند

 

سر سال نو هرمز فرودین

 

بر آسوده از رنج روی زمین

 

بزرگان به شادی بیاراستند

 

می و جام و رامشگران خواستند

 

چنین جشن فرخ ازان روزگار

به ما ماند ازان خسروان یادگار

فردوسی 

 گستراندن خوان نوروزی هفت سین و گذاشتن نمادین پر رمز سیر، سرکه، سمنو ،سبزه ،سماق،  سنجد و سبزه که همه خوردنی میباشند برای ایرانیان نشان سلامتی و برکت است که مهمترین نشانه نوروزیست  که هر یک از آنان تفسیر رمز خود را داراست

همایون بادت این روز و همه روز

 

*دکترای زبان و ادبیات فارسی